Pandemiczne wyjątki
W związku z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa uczestnikom szkoleń w dziedzinie BHP tzw. koronaustawa wprowadziła dwie istotne modyfikacje w zakresie organizacji przedmiotowych szkoleń na czas trwania stanu zagrożenia epidemicznego i/lub stanu epidemii SARS-CoV-2. Odnoszą się one zarówno do szkoleń wstępnych, jak i okresowych.
Pierwsza ze zmian przewidzianych w art. 12e ust. 1 koronaustawy polega na rozszerzeniu możliwości stosowania samokształcenia kierowanego. Na mocy tego przepisu, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, wspomniana forma szkolenia może być wykorzystana również na potrzeby przeprowadzenia szkoleń wstępnych, zarówno w odniesieniu do instruktażu ogólnego, jak i stanowiskowego − co stanowi wyjątek od regulacji zawartej w rozporządzeniu. Wyjątek w tym zakresie dotyczy instruktażu stanowiskowego:
1. pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym;
2. pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych;
3. pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa w pkt 1 i 2;
4. ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.
W odniesieniu do ww. grup osób instruktaż stanowiskowy w ramach szkolenia wstępnego nadal powinien być przeprowadzany w formie instruktażu na stanowisku pracy. Nic natomiast nie stoi na przeszkodzie, aby instruktaż ogólny dla tej grupy pracowników przeprowadzić w formie samokształcenia kierowanego.
Zachowanie wymogu przeprowadzania instruktażu stanowiskowego w formie stacjonarnej w odniesieniu do wymienionej powyżej grupy osób wynika ze specyfiki wykonywanej przez nich pracy oraz przewidzianych w rozporządzeniu szkoleniowych metod weryfikacji posiadanych przez nich umiejętności wykonywania pracy w sposób bezpieczny dla siebie i innych osób. Do niezbędnych elementów instruktażu stanowiskowego należy bowiem m.in. pokaz i objaśnienie przez instruktora całego procesu pracy, który ma być realizowany przez pracownika, próbne wykonywanie procesu pracy przez pracownika przy korygowaniu przez instruktora sposobów wykonywania pracy, czy samodzielna praca instruowanego pracownika pod nadzorem instruktora. Podjęcie tego typu działań w formie zdalnej jest wykluczone. Stąd też wyłączenie w odniesieniu do omawianych pracowników możliwości stosowania samokształcenia kierowanego w ramach instruktażu stanowiskowego wydaje się zrozumiałe.
Druga istotna modyfikacja w zakresie organizacji szkoleń w dziedzinie BHP, wprowadzona na mocy art. 12e ust. 2 koronaustawy, polega na wydłużeniu terminu przewidzianego na przeprowadzenie szkolenia okresowego.
Zgodnie z tym przepisem, w przypadku gdy termin przeprowadzenia takiego szkolenia przypada w:
1. okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub
2. w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii
− termin ten wydłuża się do 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii.
Przywołany przepis nie zabrania przeprowadzania szkoleń okresowych, a jedynie przesuwa w czasie przewidziany w § 15 rozporządzenia wymagany termin ich przeprowadzenia, wynikający z cyklu przyjętego w danym zakładzie pracy.
W razie stwierdzenia konieczności zorganizowania szkolenia okresowego, w szczególności podyktowanej specyfiką występujących w danym zakładzie pracy zagrożeń, pracodawca może zorganizować przedmiotowe szkolenie z uwzględnieniem aktualnych wymogów w zakresie reżimu sanitarnego.
[1] Ustawa z 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 1842 ze zm.).
